همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: «مغز و تاریخ» نوشته «لوچانو مکاچی» با ترجمه امیرحسین نیکزاد، «هومو ساکر» و «جنگ داخلی» هر دو نوشته «جورجو آگامبن» با ترجمه سید محمدجواد سیدی کتاب‌هایی هستند که به تازگی از سوی نشر نو منتشر شده‌اند.
روانشناسی شوروی در مغز و تاریخ
کتاب مغز و تاریخ با زیر عنوان «رابطه پی‌کردشناسی و روانشناسی در پژوهش شوروی» درباره مکتب عظیم پی‌کردشناسی [نوروفیزیولوژی] در روسیه و اتحاد شوروی است، مکتبی که پاولوف و آنوخین و لوریا از پیشگامان و سرآمدان آن بوده‌اند.
شاید بسیاری از خوانندگان فارسی‌زبان با نام ایوان پاولوف (برنده جایزه نوبل پزشکی ۱۹۰۴) و ایده‌ها و آزمایش‌های او درباره شرطی‌سازی آشنا باشند.
در واقع این کتاب که روایتی از شکل‌گیری و رشد این شاخه مهم روانشناسی را در دسترس روان‌شناسان سراسر جهان قرار می‌دهد، نتیجه دوران تحصیل نویسنده در شوروی، در نیمه اول دهه ۱۹۷۰ است و در کنار سایر آثار نویسنده سهم مهمی در معرفی روانشناسی شوروی، به‌ویژه آراء و آثار لِو ویگوتسکی به جهان غرب داشته است. ترجمه فارسی افزون بر کتاب‌شناسی روزآمد منابع انگلیسی و فارسی، حاوی یادداشتی از نویسنده نیز هست که برای این ترجمه نگاشته است.
لوچیانو مکاچی نویسنده این کتاب (زاده ۲۷ نوامبر ۱۹۴۶) روان‌شناس و نویسنده ایتالیایی، استاد سابق دانشگاه فلورانس است که بیشتر به خاطر مشارکت‌هایش در تاریخ روانشناسی در ایتالیا شناخته می‌شود. لوچیانو مکاچی در مؤسسه روانشناسی مسکو، در زمینه فیزیولوژی روانی و تاریخ روانشناسی روسی و در آزمایشگاه فیزیولوژی عصبی CNR در پیزا کار کرده است. او یکی از اعضای انجمن ایتالیایی اسلاویست‌هاست.
نشر نو کتاب «مغز و تاریخ» نوشته «لوچانو مکاچی» را با ترجمه امیرحسین نیکزاد در ۲۲۰ صفحه، به بهای ۲۰۰ هزار تومان منتشر کرده است.
خشونت نهفته و سیاست خشونت‌بار انسانی
کتاب «هومو ساکر؛ قدرت حاکم و حیات برهنه» نوشته «جورجو آگامبن» است.
اندیشه جورجو آگامبن، یکی از مهم‌ترین و اصیل‌ترین فلاسفه‌ی ایتالیا، متکی بر تخصصی بی‌بدیل در عرصۀ سنت‌های کلاسیک فلسفه و بلاغت، دستوردانان عهد باستان متأخر، الاهیات مسیحی و فلسفۀ مدرن است.
اخیراً آگامبن اندیشۀ خود را به‌سوی تأسیس امر اجتماعی و برخی نتایج اخلاقی-سیاسی انضمامی درباره وضعیت جامعه امروز و جایگاه فرد در آن کشانده است. آگامبن در «هومو ساکر» در نظر دارد تا مسئلۀ امکان ناب، بالقوگی و قدرت را با مسئلۀ اخلاق سیاسی و اجتماعی در بستری به هم متصل کند که در آن مسئلۀ مزبور بنیاد دینی، متافیزیکی و فرهنگی سابق خود را از دست داده است. آگامبن با تکیه بر تحلیل فوکو از زیست‌سیاست، به پژوهشی گسترده، عمیق و دقیق دست می‌زند؛ پژوهشی درباره حضور ضمنی یا نهفتۀ تصور زیست‌سیاست در تاریخ نظریۀ سیاسی سنتی. طبق نظر او، از نخستین رساله‌های نظریۀ سیاسی، به‌خصوص در انگارۀ ارسطویی، انسان به‌مثابۀ حیوان سیاسی و در سراسر تاریخ اندیشۀ غربی در مورد حاکمیت (چه شاه و چه دولت)، نوعی انگارۀ حاکمیت در مقام قدرت مشرف بر «حیات» مندرج است. در واقع هومو ساکر نقطه‌ای است که در آن قانون نه با شکل خاصی از حیات یا بیوس، بلکه با حیات در سطح بیولوژیکی آن تلاقی می‌کند، یعنی زوئه. اما حاصل این تلاقی نه بیوس است و نه زوئه، نه انسان و نه حیوان، بلکه چیزی است که آگامبن نامش را «حیات برهنه» می‌گذارد: موجودی که به شکلی پارادوکسیکال در بند قانون است، به این معنا که قانون او را از چنبرۀ خود رها نمی‌کند، اما از سوی دیگر قتل او نیز جرم محسوب نمی‌شود. لزومی ندارد حاکمیت قانون هومو ساکرها را به معنای واقعی کلمه امحا کند (این تنها یکی از سرحدات هولناک منطق حذف ادغامی است که در آشویتس رخ داد) بلکه کافی است آنها را در وضعیت تعلیقی قرار دهد که بتوان آنها را کشت، بدون اینکه جرمی رخ داده باشد. این آینه‌ای است که انسان، به‌واسطۀ منفیت درونی زبان، از زمان باستان در قالب قربانی و امر مقدس در برابر خود می‌نهد تا همواره با نگریستن به آن، فضیلت فراحیوانی خود را تصدیق کند. منفیت و خشونت نهفته در قتل آوای حیوانی که تکوین زبان انسانی را رقم می‌زند، بدین ترتیب شکل‌دهنده سیاست خشونت‌بار انسانی است که سر از آشویتس درمی‌آورد.
نشر نو کتاب «هومو ساکر؛ قدرت حاکم و حیات برهنه»، نوشته «جورجو آگامبن» را با ترجمه سیدمحمدجواد سیدی در۲۶۳ صفحه، به بهای ۲۰۰ هزار تومان منتشر کرده است.
جنگ داخلی و پارادایم سیاسی
دیگر نمی‌توان از «وضعیت جنگی» در معنای سنتی سخن گفت، اما در حال حاضر هیچ نظریه قابل‌اتکایی برای تبیین درگیری‌های درونی مختلف یا جنگ‌های داخلی‌ای نداریم که به شکلی فزاینده بر جمعیت‌های جهان تحمیل می‌شوند.
جنگ داخلی جورجو آگامبن که نخستین گام در راستای رسیدن به چنین نظریه‌ای است، به این موضوع می‌پردازد که جنگ داخلی در دو لحظه مهم تاریخ اندیشه غربی، یعنی در آتن باستان و سپس در اندیشه توماس هابز، چگونه توصیف می‌شود.
کتاب «جنگ داخلی؛ استاسیس به‌مثابۀ پارادایم سیاسی»، جنگ داخلی را همچون آستانه بنیادین سیاسی‌سازی در غرب مشخص می‌کند، آپاراتوسی که در طول تاریخ به‌تناوب یا مجال سیاست‌زدایی از شهروندی را فراهم کرده یا استیلا بر امر غیرسیاسی را. استدلال‌های این کتاب که نخست در فضای پس از یازده سپتامبر مطرح شدند، امروز که وارد عصر جنگ داخلی سیاره‌ای شده‌ایم، اهمیت فزاینده‌ای می‌یابند.
نشر نو کتاب «جنگ داخلی؛ استاسیس به‌مثابۀ پارادایم سیاسی» نوشته «جورجو آگامبن» را با ترجمه سیدمحمدجواد سیدی در ۹۵ صفحه، به بهای ۸۵ هزار تومان منتشر کرده است.
نظر شما